Özel Gereksinimli Çocuğa Multidisipliner Yaklaşım
Özel gereksinimli çocuklar fiziksel, zihinsel veya sosyal gelişimlerinde işlevsel kayıpları olan veya gelişimsel gecikmeler ya da öğrenme güçlüğü ile sonuçlanan son derece çeşitli bir nüfustan bahsedilmektedir. Özel gereksinimli çocuklar, çocuk nüfusu içinde özel gereksinimleri nedeniyle farklı hizmetlere gereksinim duyan çocukları kapsamaktadır. Özel durumları nedeniyle normal eğitimden az yararlanmaları ya da hiç yararlanamamaları, bilim ve teknoloji hizmetlerinden uzak kalabilmektedirler. Benzer şekilde sağlık hizmetlerine ulaşımında güçlükler yaşamaktadırlar. Bu durumda özel gereksinimli bireye ve ailelerine sunulacak hizmetler öne çıkmaktadır. Hizmetlerin farkında olmaları eğitimcilerin ve ailelerin donanımlı olmaları, özel eğitim alanında kendilerini geliştirmeleri eğitim ile mümkün olur. Bu bilgiden yola çıktığımızda özel çocuk ve ailesine destek olmak her disiplinindeki bireyin görev ve sorumluluğundadır. Özel gereksinimli çocuğu olan ailelerin ihtiyaçlarının karşılanması için verilecek hizmetler hekim, hemşire, özel eğitim uzmanı, konuşma terapisti, odyolog, fizyoterapist, psikolog, sosyal hizmet uzmanı, beslenme uzmanı, aile terapisti ve duruma göre gereken diğer profesyonellerin yer aldığı disiplinler arası bir takım çalışmasını gerektirir. Yaptığımız literatür taramalarında özel gereksinimli bireye hizmet verecek meslek grupları için eğitimci ve öğrencilerin kullanabileceği yeterli kaynak bulunmamaktadır. Eğitimcilere ve yetiştirecekleri öğrencilere rehberlik sağlayacağını düşündüğümüz “Özel Gereksinimli Çocuğa Multıdisipliner Yaklaşım” isimli kitabı büyük bir heyecan içinde tamamladık. Kitabın 22 bölümden oluşması ve her bir bölümün uzmanlık alanına yönelik akademisyenler tarafından yazılmış olması farklılığını ve değerini göstermektedir. Dolayısıyla kitabımız özel gereksinimli birey ve ailenin gereksinimleri olan eğitim, bakım, danışmanlık, sağlık, tedavi ve sosyal hakları gibi alanlarda en doğru ve güncel bilgilerle oluşmuş eğitimci ve öğrencilerin yararlanabileceği kaynak özelliğindedir. Alanında önemli bir açığı kapatacak olan bu eserin yazılmasında yer alan tüm akademisyenlere teşekkür ederim. Yararlı olması dileklerimle. Bu kitabı Özel çocuğa sahip tüm güçlü annelere ithaf ediyorum. Dr. Öğr. Üyesi Havva KAÇAN Tarihsel olarak, herhangi bir engel tanısı almış veya özel gereksinimleri bulunan bireylerin, sağlık ve eğitim başta olmak üzere, hayatın çoğu alanında gereksinim duydukları ihtiyaçları ihmal edilmiştir. Bunun yanısıra özel gereksinimli ve engel ile tanılanmış bireylere yönelik olumsuz tutum ve davranışların varlığı günümüzde dahi görülebilmektedir. Özel gereksinimli bireylere yönelik hizmetlerin tasarlanarak sunulması, ve bu hizmet ağının sürdürülebilirliğinin sağlanması, içerisinde koordinasyon, işbirliği, planlama ve etkili ihtiyacı uygulama gibi çok sayıda önemli unsuru barındırmaktadır. Özel gereksinimli bireylere yönelik hizmet sistemi çocuğun ve ailenin sağlıklı gelişimini ve esenliğini teşvik etmelidir. Hedefe ulaşma çabaları sürdürülebilir, adil ve evrensel olmalıdır. Sistem ailevi zorluklara, önceliklere ve güçlü yönlere duyarlı; bileşenlerle ortaklaşa geliştirilen; katılan ailelerin kültürel normlarını ve uygulamalarını yansıtıcı ve saygılı; herkes tarafından erişilebilir; yardıma ihtiyacı olanlar için uygun fiyatlı; kaynakların verimli ve etkili bir şekilde adil bir şekilde dağıtılması için işbirliği yoluyla organize ve koordineli olmalıdır. Ek olarak, bebeklerin, çocukların ve ergenlerin özel gelişimsel ihtiyaçlarını ve önemli gelişimsel geçişleri (örneğin, okul öncesi dönemden okula, ergenliğe veya okuldan işe geçiş) tanımalı ve ele almalıdır. Özel gereksinimli bireylere yönelik hizmetler aynı zamanda multidisipliner yaklaşım gerektirmektedir. Bu nedenleri dikkate alarak, farklı disiplinlerden gelen ve alanında deneyimli bilim insanları tarafından yazılan ve 22 bölümden oluşan bu kitabın konuyla ilgili alan yazına önemli katkılar sunacağını ve bu anlamda önemli bir açığı kapatacağını düşünmekteyiz. Kitap içindeki her bir bölümün, özel gereksinimli çocuğa sahip ailelere hizmet verecek meslek grupları için yol gösterici olacağına inanmaktayız. Kitapta özel gereksinimli bireyler için eğitim, sağlık, toplumsal katılım, tedavi ve bakım gibi çok çeşitli alanlarda ihtiyaç duyulabilecek konular ve karşılaşılabilecek sorunların çözümüne yönelik öneriler getirilmeye çalışılmıştır. Aynı zamanda bu kitap pek çok eğitimci ve öğrencinin kaynak olarak başvurabileceği ders kitabı niteliği de taşımaktadır. Bu kitabın tüm disiplinlere katkı sunması dileğiyle.... Doç. Dr. Vasfiye Bayram Değer